Prywatne Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie

Historia powstania muzeum

Transformacja polityczno-gospodarcza, jaka nastąpiła w Polsce pod koniec lat 80-tych XX wieku, wniosła z czasem zmiany w takich dziedzinach, jak kultura i oświata. Trwało to dość długo bo mające zagwarantować je ustawy nagminnie czekały na rozporządzenia wykonawcze. W rzeczy samej podobnie wyglądało wejście Ustawy o muzeach z dnia 21 listopada 1996 r. Ten akt prawny nade wszystko demonopolizował rolę państwa, jako podmiotu mającego wyłączność na muzea, a jednocześnie otwierał możliwości ich zakładania np. przez osoby fizyczne.

Dla nas kolekcjonerów militariów, spożytkowanie dobrodziejstw ustawy wiązało się jednak z koniecznością przełamania wielu biurokratycznych barier. Rejestracja prywatnego muzeum, posiadającego w zbiorach relikty z okresu obydwu wojen światowych, była przecież zjawiskiem niecodziennym w skali całego kraju. Stąd nadzieja i entuzjazm, jakie nam stale towarzyszyły przeplatały też i przykre wspomnienia chociażby Piotra Kiełtyki, który bezpowrotnie utracił swoją pierwszą kolekcję militariów wyrokiem sądowym z kwietnia 1982 r.

Doświadczenie to, w żaden sposób nie osłabiło jego zamiłowań, czego dowodem jest kolejne 30 lat poświęcone pasji kolekcjonerskiej. Pierwszym krokiem na drodze rejestracji muzeum stało się wystąpienie Piotra Kiełtyki i jego żony Doroty do Podkarpackiego Konserwatora Zabytków o wydanie opinii dotyczącej posiadanej kolekcji militariów. Po oględzinach zbiorów, co objęło łącznie 184 pozycji, w miesiącu sierpniu 2002 r. uzyskano pisemne potwierdzenie posiadania kolekcji o charakterze zabytkowym. Zaraz potem kontakt z Ministerstwem Kultury nawiązał Lesław Wilk, kierując następnie tokiem czynności niezbędnych do rejestracji muzeum. W dokumentach założycielskich placówka przyjęła nazwę Prywatnego Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie, a jej założycielami stali się Dorota i Piotr Kiełtyka oraz Lesław Wilk.

Proces rejestracji zajął około 6 m-cy, do uzgodnienia statutu muzeum z Ministrem Kultury, co nastąpiło w dniu 19 marca 2003 r. Na dyrektora placówki powołano Piotra Kiełtykę. Jednak decydującym dla dalszego istnienia i rozwoju muzeum było odstąpienie przez rodzinę Państwa Kiełtyków części nieruchomości przy ul.Czajkowskiego 92, na potrzeby jego działalności.

W funkcjonowaniu „muzeum w organizacji”, miały miejsce dwa ważne okresy:

lata 2003-2010 - całokształt działań zrealizowany przeważnie środkami i siłami Piotra i Doroty Kiełtyków zakończony stworzeniem wystawy muzealiów w 2-ch pomieszczeniach na piętrze budynku muzeum, klatce schodowej oraz części zachodniej jego elewacji. Pomimo licznych ograniczeń, w sposób nieregularny, wystawę zwiedziło około 500 osób.
lata 2011-2013 - realizacja prac wg przyjętych „Założeń programowych dla Prywatnego Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie”. W ich następstwie m. in. wykonano kompleksowy remont piętra budynku uzyskując kilkukrotne powiększenie dotychczasowej powierzchni wystawienniczej, przeprowadzono całościową rewitalizację części schronu przeciwlotniczego z okresu II wojny światowej (sąsiadującego z posesją), stworzono całkowicie nowe wzbogacone ekspozycje muzealne integrując je chronologicznie na ścieżce zwiedzania. Przedsięwzięcie to, w głównej mierze, zrealizowano środkami i wysiłkiem autora niniejszego opracowania.

Obecne Prywatne Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie to efekt ponad 10-letniej pracy i wyrzeczeń jego założycieli. Nie bez znaczenia pozostaje także wsparcie i pomoc wielu bezinteresownych osób, którym z tego miejsca składamy serdeczne podziękowania.

Opracował: Lesław Wilk